Pałac Schoena w Sosnowcu: Świadek Historii Zagłębia
Sąsiadujące z Górnym Śląskiem Zagłębie Dąbrowskie kryje w sobie wiele śladów dawnej potęgi przemysłowej. Jednym z najciekawszych i najbardziej okazałych zabytków jest Pałac Schoena w Sosnowcu. Stojąca przy ulicy Chemicznej, dawna rezydencja rodziny Schoena nie tylko zachwyca architekturą, lecz także opowiada fascynującą historię wielkiego przemysłu włókienniczego. Kiedy tylko spojrzymy na tę budowlę, od razu widać, że nie jest to zwykły dom, ale miejsce stworzone z rozmachem i dbałością o każdy detal.
Historia Pałacu i Rodziny Schoen
Aby dobrze zrozumieć znaczenie pałacu, warto poznać jego twórców. Rodzina Schoenów, pochodząca z Niemiec, była jednym z filarów rozwoju sosnowieckiego włókiennictwa w drugiej połowie XIX wieku. To właśnie dzięki ich przedsiębiorczości i inwestycjom powstała fabryka wełny czesankowej i przędzalnia, która w krótkim czasie stała się jedną z największych w Królestwie Polskim. Zatem naturalną koleją rzeczy było, że właściciel tak potężnego majątku potrzebował odpowiedniej reprezentacyjnej siedziby.
Nie można z całą pewnością stwierdzić kto stworzył projekt pałacu, często nazywanego Pałacem Ernsta Schoena. Większość dostępnych źródeł podaje, że nazwisko architekta jest nieznane. Inne źródła wskazują na to, że rezydencję zaprojektował Karl Grosser, architekt z Wrocławia. Takie nieścisłości często mają miejsce w przypadku rezydencji przemysłowych.
Budowa przypadła na lata 1885-1887, a efektem jest imponująca rezydencja w stylu neobarokowym i neorenesansowym. Co ciekawe, pierwotny projekt zakładał znacznie mniejszy budynek, jednak ambicje rodziny sprawiły, że pałac rozrósł się, stając się jednym z najbardziej okazałych obiektów rezydencjonalnych w regionie. Wszakże pałac miał manifestować nie tylko zamożność, ale i pozycję społeczną właścicieli.
Architektura i Wnętrza
Pałac Schoena to murowana z cegły, czterokondygnacyjna budowla, której centralną część wieńczy okazały mansardowy dach. Już na pierwszy rzut oka widać jego reprezentacyjny charakter i bogaty eklektyzm łączący formy neobarokowe i neorenesansowe. Fasadę wyróżniają charakterystyczne ryzality oraz narożne baszty z cebulastymi hełmami, które nadają całości dynamiki i wyrazu. Pierwotnie najważniejsza fasada skierowana była w stronę linii kolejowej, jednak z czasem akcent przesunął się na stronę południową, od parku i fabryki. Warto również zwrócić uwagę na wykorzystanie cegły w połączeniu z elementami z jasnego piaskowca, który pokrywa m.in. partię przyziemia.
Zespół Pałacowo-Parkowy
Pałac Schoena jest częścią większego założenia – zespołu pałacowo-parkowego. Chociaż fabryka znajdowała się w pobliżu, sam pałac otaczał park krajobrazowy, który stanowił zieloną enklawę dla rodziny właścicieli. Park ten, choć na przestrzeni lat uległ przekształceniom, do dziś zachowuje część swojego historycznego charakteru. Zatem pałac był idealnie wkomponowany w otoczenie, łącząc prestiż rezydencji z bliskością natury i fabryki.
Warto pamiętać, że obok Pałacu Ernsta Schoena istniał także Drugi Pałac Schoena, zwany często Pałacem Oskara Schoena, znajdujący się w bezpośrednim sąsiedztwie. Ten drugi budynek, starszy i skromniejszy, również jest świadectwem obecności rodziny w Sosnowcu.
Podoba ci się ta strona? Wspomóż autora zdjęć symboliczną kawą.
Pałac Dziś: Siedziba Muzeum
Po II wojnie światowej pałac pełnił różne funkcje. Na szczęście, w 1985 roku stał się siedzibą Muzeum w Sosnowcu. Dzięki temu budowla, jako cenny zabytek architektury przemysłowej i rezydencjonalnej Zagłębia Dąbrowskiego, została odpowiednio zabezpieczona i udostępniona zwiedzającym.
Obecnie Pałac Schoena jest miejscem, w którym nie tylko podziwia się wspaniałą architekturę, ale także poznaje się historię regionu. W muzeum znajdują się stałe ekspozycje, a często organizowane są również wystawy czasowe, dzięki czemu każdy znajdzie coś dla siebie. Pałac, który kiedyś był domem potentatów przemysłowych, dziś służy szerzeniu kultury i wiedzy o Zagłębiu. Stanowi on bez wątpienia jeden z najważniejszych punktów na mapie województwa śląskiego i obowiązkowy cel dla każdego, kto interesuje się historią i architekturą. *
* Źródła informacji: https://pl.wikipedia.org/wiki/Pa%C5%82ac_Ernsta_Sch%C3%B6na_w_Sosnowcu,
https://www.muzeum.org.pl/historia-palacu-schoena/,
https://zabytek.pl/pl/obiekty/sosnowiec-zespol-palacowo-parkowy-schoena
Dziękuję za komentarz